ـــ نوکیں نگدانک ـــــ

سِکارٹ جیمز گوش اِیت " پہ نقاداں الّمی اِنت کہ وت شعر بہ گوش اِیت ـ

بزاں شاعرے بہ بیت " ـــ

دگہ جاھے ایچ. زیڈ نامیں نقادے گوش اِیت " یک روشن پگریں نقادے ءِ واستہ

الم اِنت کہ  اگاں وت تخلیق کارے نہ یے، بلے گوں تخلیق ءَ مزنیں ھمدردی

یے بہ بیت ئِے ــ "

دومی نیمگ ءَ اے ھم پہ نقاداں گوشگ بوتہ کہ نقاد وت ھم تخلیق ے سلاھیت

ئِے بدار اِیت ـ بِن جانسن نامیں نقادے گوش اِیت " شاعرانی سرا تنقید

تھنا شاعر کت کنت ـ پدا اوں ھما شاعر کہ مزنیں مکامے بہ بیت ئِے " ــ

نامداریں نقاد کالرِج گوشیت " شاعرانی پئیم ءَ تنقید نگار ءِ تب  اوں

ابرمی بہ بیت ـ ھمے پئیم ءَ کہ گوں بازیں وانگ ءَ کس شاعرے بوت نکنت، ھمے

پئیم ءَ تھنا وانگ ءُ مطالعہ کنگ ءَ چَہ جوانیں نقادے اوں کس بوت نکنت ـ

"

انچیں زمانگ ءَ نقادانی سرا ھم ساچشت کاراں مزنیں بگیری ءُ اختلافات دیم

ءَ آورتگ اَنت ـ

یوروپی ساچشت کارانی اے دابیں ھبر شک مشھور اَنت کہ ما مزنیں جُھد ءُ

جکانسری ءَ گوں یک چیزے تخلیق کنیں بلے نقاد مئے ساچشتانی تہءَ عئیب کشّگ

ءَ تیار بنت ـ دگہ یکے ءَ اے داب ءَ گوشتگ اَت کہ ساچشت کار ھما پُل ءُ

کسانُکیں ولّ ءِ داب ءَ اَنت کہ باز زیبائی ءِ گوما رُستگ اَنت بلے

نقادانی مسال ھما کُچِکّ اَنت کہ مدام وتی پاد ءَ ٹال کن ءُ آھانی سرا

مِیز اَنت ـ باز ءَ گوشتگ کہ نقاد ھما مردم اَنت کہ ادب ءُ آرٹ ءِ مئیدان

ءَ ناکام بوتگ اَنت ـ یکے ءَ چو گوشتگ کہ ھما مردم کہ آئی ءِ تبّ مدام

کلاگ ءُ کندگی بنت، اول ءَ ناکامیں شائر بنت، پدا ناکامیں نقاد ءُ گُڈّ

سرا اے ثابت بیت کہ مزنیں احمکّے ـ بازینانی ھیال بوتگ کہ نبشتہ کار ءُ

وانوک ءِ درمیان ءَ سیمی مردم بزاں نقاد ءِ وجود اَلّمی نہ انت ـ اے

ھاترا کہ وانوک ساچشت ءَ جوانیں رَنگے ءَ پھم اِت کنت، نقاد مُپت ءَ

درمیان ءَ کیت ءُ وانوکاں گُمراہ کنگ ءِ جھد ءَ کنت ءُ وانوک ءَ لاچار

کنت کہ ھما داب ءَ نقاداں گوشتگ ھما داب ءَ وانوک اِش بہ گِند اَنت ـ اے

دابیں نظریہ سک باز دیم ءَ گوستگ ـ

یک ھبرے آسکر وائلڑ ءَ ھم کتگ اَت کہ ھر ھما زمانگ ءَ کہ جوانیں نقاد

موجود مہ بنت بزاں کہ آ زمانگ ءَ جوانیں تخلیق نہ بوتگ ـ ءُ تنقید ءِ

بابت ءَ اے ھبرے اوں کُتگے کہ ساچشت ءِ اولی نقاد وت ھما ساچشت کار ءِ

جِند بیت ـ

اے زانشتی پھناتانی سرا بوتگیں ھما ھبر اَنت کہ نا تھنا یورپ مُلکاں

مَنّگ بوتگ اَنت، بلکیں ایشانی اثرات بازیں مُلکانی علمی شعبہ آنی تہءَ

جاگہ اِش کُتگ ـ اے ھبر اوں منّگ بوتگ کہ انگریزی زبان ءِ اے نقادانی سر

ءَ بوتگیں ھبر، اُردو زبان ءِ مزنیں نقاداں اوں وتی نیمگ ءَ کشّ اِتگ

اَنت ـ ءُ گیشتر درور انگریزی زبان ءِ نقادانی دَیگ بَنت ـ بلوچی زبان ءِ

نقاد اوں پہ ھسابی اَنت ـ کریم دشتی ءِ کتاب " شرگداری " کہ سن 1962 ءَ

اولی وار چاپ بوتگ گڑا بلوچی ءِ اولی سرجمیں نگدانکی کتابے لیکگ بوتگ ـ

کریم دشتی وت اوں مزنیں ءُ سرپدیں شائرانی لڑ ءَ ھَوار کنگ بیت ـ کریم

دشتی 1983 ءَ دنیا ءَ یلہ دنت ـ

اے اھداں چہ کمو ساری سید ھاشمی ءَ اوں مزنیں کارے کُتگ اَت ـ زانگ اوں

نہ بیت کہ سید ھاشمی ءَ وتی تنقیدی کتاب کجام سن ءُ سال ءَ نبشتگ ءُ تیار

کتگ بلے داں روچ ء مروچی چاپ نبوتگ ـ تھنا شھلچہ کار چاپ بوتگ ءُ آ ھم

2005 ءَ ـ اُشکنگ ءِ رِد ءَ سید ھاشمی ءِ چکاسنگ ءِ نام ءَ اوں تنقیدی

کتابے است کہ دنیگت چاپ اوں نہ اِنت ـ اے بابت ءَ انگت ھچ زانگ نہ بیت کہ

چکاسنگ ءِ تھا چی نبشتگ ـ

دگہ نامے واجہ صدّیق آزات ئیگ اِنت ـ کہ واجہ ءَ تنقید ءِ پڑا داں وتی

ھدّ ءَ کار کتگ ـ  تنّاپیں تران ءِ نام ءَ کتابے چاپ کتگ ـ کتاب ءِ چاپ

بوتگ ءِ ماہ ءُ روچ اِے دمان ءَ من ءَ یاد نہ اَنت ـ اِد ءَ واجہ آزات ءِ

بابت ءَ اے جُست چِست بیت ک چیا صدیق آزات ءَ اے راہ یلہ دات؟؟ ــ آیا

بلوچی ءَ ھما زمانگ ءَ کہ تناپیں تران چاپ بوتگ، شاعری جوان بوتگ اَنت کہ

تنقیدے کنگ پرماتگ ـ ءُ انو جوانیں شاعری کنگ نہ بوھگ ءَ اِنت کہ واجہ

صدیق آزات نامیں نقادے ءَ وتی نقدی ند دَور داتگ اَنت ـ یا انوگیں شاعری

واجہ آزات ءَ مُتاثر نکنگ ءَ اَنت ـ یا واجہ آزات چہ اے شاعرانی شعراں نا

آشنا اِنت ـ سبب ھرچی بہ بیت، بلے مستریں جُست ھمے دیم ءَ کیت کہ یلہ ئِے

چیا دات؟ بائد اِنت واجہ ءَ اے مئیدان ءَ گیشتر کار کُتیں ـ

ھمے داب ءَ واجہ غنی پرواز ءَ لبزانکی شرگداری ءِ نام ءَ اوں کتابے

چاپینتگ اَت ـ ما بازیں سنگتانی دپ ءَ اے ھم اُشکتگ کہ واجہ غنی پرواز ءِ

کتاباں چہ بھترین کتاب اِنت ـ منی ھیال 1991 یا ھمے نزّیک ءِ زمانگ ءَ

چاپ بوتگ ـ انو منا شر شر یاد نیاھگ ءَ اِنت ـ واجہ غنی پرواز وت ھم

شاعرے بوتگ ـ شاعرے ءِ تب ءَ بلکیں اوں سرپد بوتگ بلے مزنیں شاعرے ءِ لقب

ئِے نصیب نہ بوتگ ـ ھلانکہ یک شاعری کتابے اوں کتگے  ـ شاعری ءِ یلہ دیگ

ءِ ھمرائی ءَ واجہ ءَ شرگداری اوں یلہ دات ءُ آزمانک ءُ گدار ءِ نیمگءَ

شُت ـ ھبر پدا ھمے دیمءَ پیداک اِنت کہ سبب چی انت کہ واجہ غنی پرواز

انوں  تنقید ءِ مئیدان ءَ ھاموش اِنت ـ کہ چو صدیق آزات ءِ داب ءَ اَست

ءُ زندگ اِنت ـ؟ ھمے زمانگ ءَ واجہ واحد بُزدار ءَ اوں تنقید ءِ مئیدان

ءَ مزنیں کار کتگ ـ تنقیدی کتاب رجانک اوں کتگ ـ وت اوں تنقید کتگ ـ

شاھیم ءِ نام ءَ واجہ ءِ کتابے چاپینتگ ـ کتاب ءِ تہءَ واجہ میرگلخان

نصیر، عنقا، سیدھاشمی، عطاشاد، مراد ساحر ءُ ھمے اھد ءِ شاعرانی شعرانی

سرا وتی نقدی ند ءَ را کارمرز کُتہ ـ نوکیں زمانگ ءَ ما واجہ ءِ نقدی

نبشتانکاں اوں گِندگ ءَ نہ ئیں ـ نزاناں واجہ اوں چیا انوگیں زمانگ ءِ

شاعرانی شعرانی سرا نبشتہ چیا کنگ ءَ نہ اِنت ـ؟ھاں ـ اے گپ است کہ چیزے

پیشگالے نبشتگ ـ ءُ نقد ءِ چھر ءَ جَن اَنت بلے فارمے سرجم ءَ نقدی نہ

اَنت ـ

ایشاں چہ رند واجہ اے آر داد ءَ اے مئیدان ءَ ھم مزنیں کارے کتگ ءُ کنگ

ءَ اِنت ـ بوطیقا ءِ سرجم ءَ رجانک کتگ کہ ارسطو ءِ تنقیدی کتابے ـ ءُ

شرگداری ءِ نام ءَ کتابے اوں چاپینتگ ـ

اِدءَ اے ھبر گیشّینگی اِنت کہ اے آر داد ءَ ابئید کوھنیں مردمانی تنقیدی

ترانانی تہءَ گیشتر کوھنیں تنقید نگارانی درور دیگ بوتگ اَنت ـ انچو کہ

ٹی ایس الیوٹ ـ ورڈز ورتھ ـ کالرج، متھیو آرنلڈ،ایزرا پاؤنڈ  ءُ ھمے رِچ

ءِ مردم ـ

اے آر داد ءَ فردی ناں سوئزر،  جیکب سن، رولاں بارتھ،  ژاک دریدا، مثل

فوکو ، ءُ ھمے رچ ءِ نام اوں دیم ءَ آورتگ اَنت ـ اے ھما مردم اَنت کہ

ایشاں تنقید ءِ مئیدان ءَ نوک نوکیں نظریہ تجربہ کتگ ءُ دیم ءَ  آورتگ ءُ

وتارا منّارینتگ ـ

اے آر داد ءَ ابئید آ دگہ واجہ آں کہ نگدانک ءِ سرا داں وتی وس ءَ کار

کتگ ـ تھنا کوھنیں روایتی اَنت ـ نوکتریں تنقیدی پہلو آں چہ نا آشنا بوتگ

اَنت ـ یا بوت کنت کہ زانتگ اِش بلے ھاموش بوتگ اَنت ـ سبب ءَ ما انگت

نزانگ ءَ ئیں ـــــ

جدید تنقید ــ new critism: -

نوکیں نگدانک ءِ گال اولی وار جَوئے. ایل اِسپینگارِن ءَ کولمبیا ءِ یک

زبردستیں زانشتی جَنگی باوستانی میان ءَ، لکچر دیان ءَ کارمرز کُت ـ بلے

سرجم ءَ اے گوں وتی لیکہ آں جان کرومینسم ءَ وتی کتاب " the new critisim

"  ءِ تہءَ کُت اَنت ـ پدا ھم چیزے نقاداں ھوار اے لیکہ دیم ءَ آورت اَنت

کہ آ اے وڑ اَنت: -

①شاعری ءَ تھنا شاعری یے لیکگ مہ بیت ءُ آئی ءِ تہءَ ھچ داب ایں اخلاق ءِ

اُمید دارگ مہ بیت ـ

②ساچشت ءَ چہ مسلہ ءِ ھلّ کَنگ ءَ دُور دارگ بہ بیت ـ بزاں ریاضی ءِ داب

ءَ مہ بیت ءُ ھساب مہ کشّ اِیت، ءُ chalange یے عملے ءَ چہ ھم وتارا بہ

پھریز اِیت ـ دانکہ ادیب ءِ پدّر ءُ پِیش کتگیں ابھام، رمز ءُ اشارہ،

تمثیل، چیدگ ءُ چھر ءُ شُبین، ءُ انچیں دابیں دروراں شَرتر پدّر کُت بکنت

ـ

③سیاھگ ءِ سرزاھر وانگ ءُ تپاسگ مہ بیت، بلکیں آئی ءِ جُھلانکیں مطالعہ

یے کَنگ بہ بیت ـ

ءُ دگہ سک باز اَنت ـ

اے نوکیں نگدانک کہ دیم ءَ اتک اَنت تہ بازیں دگہ نقاداں ایشانی سرا

مزنیں ایرادے گـپت ءُ آ ایراد ایش اَنت:—

①نوکیں نگدانک کمّیں بزاں مختصر ایں نکانانی بزانتاں چہ پیوست ءُ محدود

اِنت ـ دراجیں نکان انچو کہ مزنیں نظم ءُ ناولانی وانگ ءَ چہ وتارا پھریز

اِیت ـ

②نوکیں نگدانک ادبی سیاھگ ءِ سر ءَ زُور دنت، سیاھگ ءِ سکّیں کمّیں

مطالعہ یے کنت، تنقید ءِ ھچ فلسفی لیکہ یے پدّر نکنت ـ

③نوکیں تنقید ءِ مطالعہ، سیاھگ ءِ close reading ءَ داں مھدود اِنت ـ ھمے

سبب اِنت کہ تھنا گالانی جُوانی ءُ گالانی باتن ءَ داں تنقید بوتگ ـ

پمشکہ کہ کجام ھم ساچشت ئِے ئے یک پدّریں بزانتے دیم ءَ نئیت ءُ ساچشت

کار ءِ جِند یک درآمدے بیت ـ

④اے بابت ءَ نامداریں نقاد، نارتھ رُوپ ءَ گْوشتگ:—

نوکیں نگدانک، ابھام، تماثیل، ءُ علامت ءِ گُکّ ءَ گوں داں وسے رَس اِیت،

بزانتانی سرا زُور دنت ـ نقاد ءِ کار تھنا داں ھما بزانتانی شاھگان کَنگ

مہ بیت،بزاں ھما ساچشت کہ ادیب ے ءَ ساتکگ، تھنا ھمائی ءِ بزانتاں مہ

شوھاز اِیت، بلکیں ھما بزانتاں ھم بہ شوھاز اِیت کہ ساچشت کار وت چَہ آئی

ءِ بزانتاں نا آشنا بوتگ ـ

⑤اے درگت ءَ نامداریں جدید نقاد رُولاں بارتھ ءَ ھم وتی لیکہ دیم ءَ آورتگ:—

نوکیں نگدانک ءِ اکس یا form ءِ تہءَ دیستگیں ھما بزّگیں کارست ھچ وجودے

نہ دار اِیت، ءُ سیاھگ یا نکان ءِ راستی ءِ پُولگ ھم چہ پھم ءَ ڈنّ اِنت

ـ "

مئے بلوچی نقادانی گْور ءَ اے دابیں لیکہ آنی سرا کار نہ بوھگ ءِ برابر

ءَ بوتگ ـ ءُ بلوچی شاعرانی شعرانی سرا سکّیں کمّیں لیکہ دیم ءَ آورتگ

اَنت ءُ داں ھمدا وتارا محدود کتگ ـ

ایشی ءِ چندے سبب اوں بَوت کن اَنت ـ مئے گورا شاعراں کہ وتی اھداں شعر

پِربستگ انچو کہ میر گُلخان نصیر بوتگ، محمد ھسین عنقا بوتگ، سید ھاشمی

ءُ عطاشاد، مُراد ساحر ءُ مبارک قاضی، جی آر ملا، انور صاحب خان ءُ ھمے

رچ ءِ مردمانی گورا شاعری لیکہ چیزے محدود ءُ چیزے لا محدود بوتگ ـ میر

گلخان ءَ یک لیکہ ءُ نظریہ یے گوں بوتگ ءُ شاعری یے کتگ ـ گلخان ءَ راج

ءِ بزّگی دیم ءَ آورتگ ـ راج ءِ بزّگیانی  ھمک پھلوانی سرا وتی شعری بُور

تاچینتگ ـ واجہ واحد بُزدار ءَ اوں ھمے چیزانی سرا وتی شرگداری کتاب دیم

ءَ آورتگ ءُ مزنیں کچّہ ئِے ءَ باوست کُتگ ـ ءُ اے درگت ءَ ھاس میر گلخان

نصیر، مراد ساحر، ءُ ھمے تب ءُ رِچ ءِ مردماں ھاسیں نظریہ یے گوں بوتگ ءُ

راج ءِ بزّگی اِش بَیان کُتگ ـ اے لیکہ کہ مئے شاعراں دیم ءَ آورتگ، ھما

وھداں اے لیکہ وتئ عروج ءِ سرا بوتگ ءُ اے لیکہ ءَ را " مارکسزم " گوش

اَنت ـ مئے شاعر ھمے ماکسزم ءِ منّوک ءُ رندگیر کنوک ھم بوتگ اَنت کہ ھما

وھد ءِ لوٹ ءِ ھمرائی ءَ وتی عروج ءِ سرا اوں بوتگ ـ چوناھا اے تھر نوک

اوں نہ اِنت ـ عومرءِ  زمانگ ءَ ھم انچیں لچہ دیم ءَ اتکگ اَنت ءُ رزمیہ

شاعری ءِ نام ءَ دیم ءَ اتکگ ـ اے یک لیکہ یے بوتگ ءُ رندترا یک تھرے ءِ

دروشم ءَ دیم ءَ اتکگ ءُ منَّگ اوں بوتگ ـ میرگلخان ھاس ھمے یکّیں لیکہ

ءِ منوگر بوتگ ءُ وتی شاعری یے سرجم ءَ ھمے لیکہ ءِ سرا پربستگ ـ جنگ ءُ

جدال، راجی لوٹ، اقتصاد ءِ رَدیں لیکہ، ریاستی جَبر، گَندگیں سیاست،

زندان ءُ جِیلاں زند گوازینتگ، گار ءُ بیگواہ کنگ، ءُ ھمے دابیں سرھالانی

سرا گلخان ءَ سک زُور داتگ ـ

مُراد ساحر ءِ درشان اوں انچُش ـ بزّگی ءُ بیچارگی، درتہ پُچّی، شُدلاپی،

در پہ دری، بے لوگ ءُ گِسی، ءُ راج ءِ ھمے داب ءِ بزگـیانی سرا وتی یک

مخصوص ایں لیکہ ئِے ءِ سرا شعر پربستگ ـ

میرگُلخان ءُ ساحر ءُ ھمے رِچ ءِ شاعرانی کہ شعر دیم ءَ کا اَنت گڑا مردم

فوراً زھن ءَ ھمے ھبر ءَ کار اِیت کہ اے ھمے یکّیں لیکہ بزاں مارکسزم ءِ

لیکہ ءِ منّوک بوتگ اَنت ءَ بس ـ

اے ھبر ءِ گوشگ اوں پھک رَد اِنت کہ اے شاعرانی زمانگ ءِ ھمے لوٹ بوتگ ـ

اے لوٹ تھنا ھمے یکّیں زمانگ ءَ نہ بوتگ ـ ھمک زمانگ ءَ جَنگی دروشم مارا

گِندگ ءَ کا اَنت ـ

عنقا اوں ھمے زمانگ ءِ مردم اِنت ـ راستے کہ مارا عنقا ءِ گورا مارکسزم

ءِ لیکہ گِندگ کیت ـ ایشی ءِ ھمرائی ءَ نوکیں شاعری ھم باز گِندگ ءَ کیت

گوں ـ کہ نوکیں سرھالانی سرا پربندگ بوتگ اَنت ـ

اے رِچ ءَ مبارک قاضی، جی آر ملا، بشیر بیدار، ظفر علی ظفر، انور ساھب

خان،  ءُ ھمے رِد ءِ مردم اوں ھوار کہ آیانی گورا سرھال نوک اَنت ـ ءُ

مارکسزم ءِ گیشتر منّوک اَنت ھم ـ بشید بیدار ھاس ھمے لیکہ ءِ منوک اِنت

ـ

ما اے تھنا اوں نہ گوشیں کہ رزمیہ شاعری ایشاں کتگ ـ بلکیں سرھال اِنچو

نوک نہ بوتگ اَنت ـ سرھال ھما کوھنیں بوتگ اَنت تھنا کمو نوکیں داب ءُ

اندازے ءَ بیاں کُتگ اَنت ـ رومانوی شاعری، درد ءُ جتائی، تھی مارشت ھم

ایشانی سرھال بوتگ اَنت ـ ءُ داں وتی ھدّ ءَ بھتریں شاعری یےکتگ ـ ءُ اے

ھبر ءِ گوشگ ءَ ما چک ءُ پد اوں نہ بئیں کہ ایشاں سادگیں شاعری کتگ ـ

بزاں سُھلِ مُمتنع ءِ سرا بھتریں شعرگوئی کُتگ ـ کہ ھمک مردم اِش پہ

ارزانی ھزم ے کُت کنت ـ اے اوں یک تھرے ـ کوھن اِنت بلے پہ ما نوک اِنت ـ

دومی نیمگ ءَ سید ھاشمی ءُ عطاشاد اَنت ـ کہ ایشاں وتی وتی زمانگ ءَ ھمک

سرھال ءِ سرا بھتریں ءُ سرجمیں شاعری کُتگ ـ ما اے گُشت نکن ئیں کہ سید

ھاشمی ءُ عطاشاد ءَ یک مخصوص ایں لیکہ ءُ نظریہ یے گوں بوتگ ـ تھنا

مارکسزم ءِ لیکہ ءَ دیم ءَ ایر نکتگ ءُ شعر نہ گوشتگ ـ بلکیں زند ءِ ھمک

پھناتانی سرا سرھال ساچ اِتگ ءُ سرجم ءَ کامیاب ایں شعر گوشتگ ـ

من اِد ءَ پہ زانت ھچ کسی شعر اے واستہ دیم ءَ نیاورتگ اَنت کہ وانوک ءُ

مطالعہ کنوکیں مردم اے راستی ءَ زانت کہ ما بُرز ءَ بـیان کتگ اَنت ـ

اے چوناھا شرگداری ءِ مزنیں کانودے زانگ بیت کہ بائد اِنت ھما شاعرانی

شعر دیم ءَ آرگ ءُ ایر کنگ بہ بنت ءَ آوانی سرا باوست کَنگ بہ بیت  ـ بلے

پدا اے ھبر ءُ لیکہ دیم ءَ کیت کہ تھنا دو بند ءِ سرا ھبر کنگ اوں بائد

اِنت کہ مہ بیت ـ چیا کہ شاعر ءِ گورا ھمک دابیں شعر دست کپ اَنت ـ نوں

یکّے ءَ دیم ءَ کنگ ءُ آیانی بابت ءَ ھچ نہ گوشگ اوں نا روائیں عملے ـ اے

داب ءَ کریم دشتی ءَ اوں کتگ ـ

کریم دشتی ءَ عطاشاد ءِ یک شعرے ءِ سرا وتی نگدانکی ھبر اے داب ءَ کُتگ

اَت ءُ تھنا یک سرھالے ءِ سرا شعر گچین کُتگ اَت ـ

عطاشاد ءِ بولان ءِ شعر اَت ـ کہ آئی اولی بند ایش اِنت:—

پہ ھوشاماں ترھیت بشّامیں زِرد ءِ گم جتیں بولان ـ

کپ اَنت بیر ءُ سرپ اَنت دُمبال ءُ سبزیت سُرمگیں بولان ــ

سید ھاشمی ءِ اے شعرے دیم ءَ آورتگ اَت کہ ھمے یکّیں سرھال ءَ گوں بندوک اَت:—

سرپ اَنت دُمبال زِر سوچیں گَمانی ـ

دُوبر تیجار کنت ایں زندگانی ـ

راست ے کہ ھمے یکّیں سرھال ءِ سرا عطاشاد ءِ لیکہ، ءُ ازمی تاگت چہ سید

ھاشمی ءِ ھمے یکیں شعر ءَ دیم ءَ تر ءُ بالاتر اِنت ـ بلے تھنا ما ھمے

یکّیں لیکہ ءِ سرا وتی زھن آں کئید ءُ پابَند اوں مکن ئیں کہ ھو!  ھر داب

ءَعطاشاد ءِ لیکہ چہ سید ھاشمی ئیگ ءَ مستر ءُ بُرز تر اِنت ـ

کریم دشتی ءَ سید ھاشمی ءِ دگہ شعرانی سرا اوں ھبر بکتیں ءُ اے سابت اوں

بہ کتیں کہ سید ھاشمی ءِ گورا مستریں لیکہ ءِ ھیال دست کپ اَنت ـ اے

گِلّہ سید ھاشمی ءَ وتی یک نمدی ءِ تہءَ اوں کتگ اَت کہ کریم دشتی ءَ منی

شعر ءِ کیاس نہ پھم اِتگ ـ

کریم دشتی ءَ سرھال یکّے مہ کُتیں ـ ءُ سید ھاشمی ءِ ھما شعرانی سرا اوں

ھبر بکتیں کہ ھیال ءِ بُرزی ءُ مُکام ءِ پجّی ءَ ازم ءِ پھتگی ءِ سرا

فایز بوتگ اَنت ـ

سید ھاشمی ءَ چوش ھم گوشتگ:—

نئے پہ دوستاں سیتّ ءُ نئے پہ دژمناں تاوان ـ

اچ تلائیں برچانک ءَ پُرشتگیں سگاراں من ـ

برچانک تلاہ ئیگ اِنت زاھر ءَ ـ بلے تہءِ سگار پُرشتگ ـ پُرشتگیں سگار نا

دژمن ءِ سینگ ءَ گُرچ اِیت ءُ نئے کہ دوست ءَ نپے دات کنت ـ

اے تھنائیں دوئیں بند، سرجم ءَ شعر ءِ دروشم ءَ گوشگ بوتگ ـ اے دابیں شعر

سک سک باز اَنت ـ

ھبر ءَ من اے کنگ ءَ اَت اوں کہ مئے اے زمانگ ءِ شاعر ءُ نقاداں داں وتی

گُڈّی وَس ءَ بھترین ءُلاجوابیں کار کتگ ـــ

ایشاں چی رَند بزاں اگاں ما بگوش ئیں 2000 ءَ بگر داں انوگاں ـ 2017 ءَ

کہ پُرّیں 17 سال ءِ تھا  نقاداں چونیں شعرانی سرا وتی نقدی بُور تاچینتگ

اَنت ـ؟

من ساری ءَ اوں گْوشت کہ اے آر داد ءِ ساہ ءَ کش کہ نوکیں نگدانکی راہ ءَ

جوان سپرے کُتگ ءُ کنگ ءَ اِنت ـ بلے پدا ھم ما گْوشت کنیں کہ مئے نقاد

اے درگت ءَ نزور اَنت ـ ءُ ما اے گوشیں کہ ھمے 17 ایں سالانی تھا آیا

شاعری نبوتگ ـ؟ آیا بھتریں ءُ نوکیں شاعری نبوتگ؟

مئے گورا منیر مومن موجود اِنت، منظور بسمل اِنت، میر عمر میر اِنت،

امبر سمین انت،مجید عاجز،   مجیب مجاھد اِنت، علی جان داد اِنت ـ ءُ ھمے

رچ ءِ شاعر ـ کہ انگت سرجمیں دابے ءَ ایشانی شعر نقد کنگ نہ بوتگ اَنت ـ

ھمے رِد ءَ روان مئے گور ءَ قاسم فراز، امیر دوست، خالق ارمان، ءُ ھمے

رِچ ءِ شاعر اَنت کہ ایشانی شعرانی سرءَ سرجمی ءَ نقد کنگ نہ بوتگ اَنت ـ

ھبر ءَ ما پدا ھمائی ءَ گْوشیں کہ مئے ھما زمانگ ءِ نقاد انگت است ءُ

ھیات ءُ موجود اَنت ـ صدیق آزات، غنی پرواز، واھد بکش بُزدار، ءُ دگہ یک

ءُ دو نام ـ اے آر داد ھم نوک تریں اھد ءَ گون اِنت کہ اے پڑ ءَ کار کنگ

ءَ اِنت ـ بلے ھما نام کہ ما اول سرا گپت اَنت، آیاں وَ چٹّ اے پڑ یلہ

داتگ اَنت ـ سبب زانگ نہ بوھگ ءَ اِنت ـ ءُ ما اے سبب ءَ زانگ ھم لوٹ ئیں

ـ

اے راستی ھم چیر دیگ نہ بیت کہ اے بُرز ءِ نگدانکی لیکہ کہ بَیان کنگ

بوتگ اَنت ـ یورپی لیکہ اَنت ـ یورپ ءَ وتی ھَند ءِ زانشتی چاگرد ءِ رِد

ءَ اے تنقیدی لیکہ دیم آورتگ اَنت ـ ھمایانی وتی اسکول ءُ کالج ءُ

یونیورسٹی اَنت، وتی جِند ءُ ماتی زبانے، وتی ماحولے، آھانی وتی چاگردے،

آیانی وتے دردے ـ آیانی وتی علمی تب ءُ مزاجے ـ

مئے چاگرد ءِ تب ءُ مزاج نا تھنا یورپ، بلکیں دنیا ءِ ھمک راج ءِ تب ءَ

چَہ بیرگ ءَ جِتا اِنت ـ وتی دابیں تب ے ـ وتی ابرم ے ـ

بنی آدم ءِ درد یک اِنت ـ بلے چاگرد ءُ زبان جتا جتا اَنت ـ

اے ھم راستے کہ ما کوھن ءُ کدیم ایں راجے ئیں، ءُ داں روچ ء مرچی ھمائیں

کہ بوتگ ئیں ـ

ما انگت دھکان مزاج ئیں ـ مئے گورا انگت سرمایہ ءِ نظام نہ یتکگ ـ ھلاس

بوھگ ءُ  پوریاگری ءِ آشوب ءِ آھگ وتی جاہ ءَ  ـ مئے گورا ناھُدا ءُ

جانشوانی نا روائیں زلمانی آسر انگہ نہ یتکگ ـ مئے وانگجاھاں درمدانی

زبان وانینگ بنت ـ

بلوچی ءَ را انگہ یک  circle ءُ platform یے سرجمیں  شکل ءَ دیگ نبوتگ کہ

اُود ءَ بلوچی زبان ءِ ھزمت گوں پھک دلی ءَ کنگ بہ بیت ـ نبشتہ کار ءُ

ادیب ءَ را آساھش ءُ سہولتی دیگ نبوتگ کہ پہ جوانی وتی ساچشتاں بہ

درانگاز اِیت ـ

دگہ بازیں سبب اوں بوت کن اَنت کہ بلوچ چہ مطالعہ ئِے شکل ءَ پشت کپتگ ءُ

در ءُ ڈنّی یا میان اُستمانی لبزانک ءَ چہ شرّ ءُ سرجمیں دابے ءَ آشنا بہ

بنت ـ

اے ھبر اَست کہ چیزے مردم کہ ڈنّی لبزانک ءَ وان اَنت ءُ وتی زباناں

رجانک کن اَنت یا وتی نقدی یا شعری اسلوبیات آنی تہءَ کار مرز کن اَنت تہ

بیرگ ءَ ایر جَنگ بنت ـ ھمے گْوشگ بیت کہ شاعری ءِ نام ءَ مئے بلوچی ءِ

گوش ءُ پونز بُرّگ بوھگ ءَ اِنت ـ

ھمک زمانگ ءَ اے رَدیں رویّہ گوں بوتگ ـ عطاشاد ءَ ھم ھمے الزام جتگ اَت

ئِے ـ مرچی پدا ھمے ھبر ءَ کن اَنت ـ ھبر پدا ھما بوت کہ ما دنیگت روایت

پسند ئیں ـ ءُ نوک نوکیں علوم ءُ فنوناں چہ بیرگ ءَ نا آشنا ئیں ـ یا

زِدّ ءُ کُنّت ءُ ھسدّ ءِ مادہ مئے اندر ءَ موجود اِنت ـ

مئے شاعر زوت زھر گِر اَنت ـ اوپار کُت نکن اَنت ـ ھمے سبب ءَ مئے عمل ءَ

زانشتی ذَوق پُرشت ءُ پروش ءِ سِنگیں آماچ بنت ـ چیزے نام گپتگیں اکیڈمی

ءُ ادارہ اَست اَنت کہ لبزانکی کارانی تہءَ مشکول اَنت بلے اُود ءَ ھم

سرجمیں دابے ءَ علمی ءُ زانشتی ءُ ھاس تنقیدی تراناں چَہ وتا پھریز اَنت

ـ ھمے سبب ے اوں بوت کنت کہ مئے بلوچی زبان ءَ انگت وتا آ جاہ ءَ رسیت

نکتگ کہ وتارا رسینگی اِنت ئِے ـ

علمی چاگرد نیست ـ نقدی چاگرد نیست ـ ھرکس وتی دل ءَ وتارا مزنیں ادیب ءُ

زانتکارے لیک اِیت ـ نقد کنگ اوں نہ بنت کہ گُٹّ ءُ ھُون ءِ دشمن جوڑ بنت

ـ علمی مسلہ ءَرا زاتی کن اَنت ءُ پدا دشمن جوڑ بنت ـ داں زندگ بنت، یک

دومی ءِ شکل ءِ چارگ ءَ چہ سخت نفرت کن اَنت ـ اے مئ بلوچی چاگرد ءِ

راستیں زانشتی دروشم اَنت ـ بلے ــ پدا ھم اے کار اگاں مہ بیت گڑا

دیمروئی وتی جاہ ءَ، بلکیں ھما اُوشت آماچ ایں رویّہ ءُ لیکہ گَھ اِیت ءُ

پُولگیچ زور اِیت ـ

دیمروئی ءِ یک مستریں وسیلگے ھمے نقد اِنت ـ نقد نبشتہ کار ءَ آئی ءِ

نکان ءِ کمی آں انچیں علمی دابے ءَ پیشداریت کہ نبشتہ کار وت اوں گِندیت

ءُ آئندگ ءَ وتی اسلاہ ءَ کت کنت ـ

من اِد ءَ دگہ سرھالے ءِ سرا ھبر اوں کنگ لوٹاں کہ ما گپتگ ءُ داشتگ یا

repeat ءُ رَٹّہ کتگ کہ جدیدیت ءِ نام ءَ بلوچی شعری لبزانک ءِ گوش ءُ

پُونز بوھگ ءَ اِنت ـ

اِد ءَ یکّے ھم نئیت ءُ نہ گوشیت گوں کہ جدیدیت چی یے ءُ جدیدیت ءِ کانون

ءُ policies چی اَنت ـ ءُ ھاس ادب ءُ لبزانک ءِ سرا جدیدیت ءِ اثرات چی

اَنت ـ

جدیدیت چوناھا یورپی ملکانی یک انچیں انقلابے لیکہ یے کہ آ اُود ءِ چاگرد

ءِ ھمرائی ءَ آھانی فکرے اوں مٹّینتگ اَنت ـ زند ءِ دروشم نوک بوتگ اَنت

ـ پگر ءُ لیکہ ھم انچش ـ یورپی ملکانی چاگرد ءُ ماھول کہ نوک بوتگ اَنت،

بزاں چہ اھدی پگر ءُ روایتاں سستگ اَنت، دھکانی زمانگ ھلاس کتگ ءُ

اقتصادی ءُ دیمروئی زندگی ءِ نیمگ ءَ شُتگ اَنت ـ اے ھما وھداں شُتگ کہ

آیانی پگر آجو یا روشن ھیال بوتگ اَنت ـ free mind بوتگ اَنت ـ دانکہ

چاگرد نوک بہ بیت، پگر اوں نوک بہ بنت ءُ نوک نوکیں لیکہ دیما بیا اَنت

ـ انچو کہ مئے بلوچ زبان ءُ چاگرد کہ ما انگت دھکانی ءُ میدی ءُ کوھی

زندگی ءَ چہ سِدگ نہ زانیں ـ آ دگہ ملک کہ سستگ اَنت گڑا دیما شتگ اَنت ـ

آیانی ھمک چیز دیما شتگ ـ ادب ءُ لبزانک ھم ھمے رِد ءَ ھوار اِنت ـ

جدیدیت ھمے دابیں پگراں گوش انت ـ روشن ھیالی ءِ نوکیں تھر اَنت، لیکہ

اَنت ـ جدیدیت ھمے چیز ءَ گوش اَنت ـ

جدیدیت ءَ وتارا لیکہ اَست کہ چُش اَنت: -

① لبزانک وتی جند ءِ درشانگ اِنت ـ ازمگر ءَ درشانگ ءِ سرجمیں آزاتی دیگ

بہ بیت ـ "

بزاں نبشتہ کار وتی جند ءَ درشان اِیت ـ وتی اندر ءِ درد ءُ گماں درشان

کنت ـ نبشتہ کار چوں کہ وت انسانے ءُ ھمے چاگرد ءِ بھر اِنت، پمشکہ وانوک

ءَ ھم نبشتہ کار ءِ نکان دوست بنت ـ نبشتہ کار وت ھم انسانے، ءُ ھمک

انسان ءِ زند ءِ مسلہ یکین اِنت ـ انسان وارت، وتی زند ءِ ضروریاتاں سرجم

کنگ ءِ جھد ءَ کنت ـ اگاں وتی زند ءَ پہ شادمانی مہ گِندیت گڑا وتی اندر

ءَ رمج ءُ ملال ءِ کئیفیت یے محسوس کنت ءُ مار اِیت ـ نبشتہ کار ھمے رنج

ءُ ملال ءَ نبشتہ کنت  ـ وتی اندر ءَ ماریت ئِے ءُ نبشتہ یے کنت، بلے

وانوکے کہ وانیت ئِے تہ ھمے سرپد بیت کہ ایشی ءَ پورا منی دل ءِ ھبر

گوشتگ ـ پمشکہ دوستے داریت یے ـ

گالبند ءِ دومی تک ءَ پدا اے ھم نبشتہ اِنت کہ ازمگر یا فنکار ءُ نبشتہ

کار ءَ سرجم ءَ آزادی دیگ بہ بیت ـ بزاں نبشتہ کار ھچ داب ءَ ٹارچر کنگ

مہ بیت کہ تو اے چیز ءَ بہ لک ءُ آ چیز ءَ مہ لکّ ـ ءُ نئیکہ اے گوشگ بہ

بیت ئِے کہ تو اے لیکہ ءِ رِد ءَ بہ لک، ھرھال ءَ نبشتہ کار ءَ نبشتہ کنگ

ءِ آزاتی دیگ بہ بیت ـ اے واستہ کہ شرتر نبشتہ کت بکنت ـ پابندی انسان ءِ

مجگ ءِ تہءَ تَور کار اِیت، زُور کار اِیت ـ گڑا مجگ وتی درشانگ ءَ پہ

ھُلاسہ یے درشان کت نکنت ـ

اے تھنا جدیدیت ءِ یک لیکہ یے ـ

② جدیدیت،  ازمگری ءِ تہءَ زانشت، منصوبہ بندی system plan، نقشہ سازی،

ءُ نظام ءِ ترتیب کنگ ءِ سرا دلگوشی دنت ـ "

اے گالبند گیشتر رِدانکی لبزانک ءِ نیمگ ءَ اشارہ دیگ ءَ اِنت ـ رِدانگ

ءِ تہءَ ھر نکانے کہ بیان بیت، سک الّمی انت کہ ھمے نکان مھلوک ءَ پہ

ارزانی سر بہ بیت ـ پہ درور اگاں مردم یک آزمانکے یا ناولے بُوانیت گڑا

وانوک بگیر گُڈ ءُ مُنجی ءَ یکدم آئی ءِ مُول ءَ سرپد بہ بیت ـ یک ناولے

ءِ تہءَ سرجم ءَ ھمے گالبند ءِ لیکہ بیان کنگ بنت ـ اے داب ءَ مہ بیت کہ

وانوک سرجمیں گِدار ءَ بُوانیت ءُ پدا وتی مجگ ءِ تہءَ اے جُست ءَ چِست

بکنت کہ زُلیخہ مردینے یا جنینے! جدیدیت ءِ ھمے رِد ھمے دابیں لیکہ آنی

منّوک اِنت ـ

③ جدیدیت گیشتر منظق logic ءِ سرا زُور دنت ـ ایشی ءِ ھمرائی ءَ آراستگی،

بزاں اَڑ کتگیں یا آمادہ کتگیں، تکمیلیت بزاں سرجم بَیگ ءِ سرا اوں ھاسیں

دلگوشی دنت ـ "

منطق ھما لیکہ اِنت کہ انسان ءِ عقل ءُ مجگ اِش بہ منّ اِیت ـ عقیدہ ءُ

سِتکی ھبر نکنت ـ دومی نیمگ ءَ اے گوشگ بوتگ کہ آراستگی بزاں ھمک چیزے کہ

ساچ اِیت یا تخلیق کنت، آئی ءَ سرجم کنت ـ کپّی نکنت یا وانوک ءِ سرا یلہ

یے نہ دنت کہ وانوک نکان ءَ بُوانیت ھم ءُ پدا وت ئِے نہ پھم اِیت ـ

پہ درور مجید عاجز ءِ اے جُتک ءَ دلگوش کن اِت ـ

" زندگی انچو چِلّ ءُ لیگار اِنت ـ

جان شُودیت پلیت کنت آپ ءَ "

اے جُتک ءِ تہءَ ھمک ھبر سرجمی ءَ کنگ بوتگ ـ گوں وانگ ءَ مردم یکدم سرپد

بیت کہ شاعر ءَ اِد ءَ چی گوشتگ ـ جدیدیت ءِ اے گالبند انچیں ساچشتانی

سرا ھبر کنت انچو کہ مجید عاجز ءَ کُتگ ـ ءُ دگہ بازیں ـ

④ جدیدیت ءَ گوں لبزانک ءَ سکّیں نزّیکیں رشتگے است ـ ءُ مدام سرجم بیگ

ءِ حمایت ءَ کنت ـ totalisation بزاں وتی اِیر کتگیں کانونانی سرا سرجم

ءُ کائم بوھگ ءُاُوشتگ ءِ سرا ھم سک زور دنت ـ "

اے گالبند یا جُملہ ءِ تہءَ باز وشیں ھبرے کنگ بوتگ کہ نبشتہ کار ءَ گوں

لبزانک ءَ نزّیکیں رشتگے بہ بیت ـ  بزاں نبشتہ کار گوں ادب ءَ کساس ءَ چہ

ڈن سنگین بہ بیت ـ نبشتہ کار داں وتی عمر ءِ گوں لبزانک ءَ یک وڑ سنگین

ءُ گران بہ بیت ـ ھچ گونگ ءَ مسکرہ ءُ مزاک ءُ توازہ ءِ گُنجائش نیست ـ

انچو کہ بنیادم ءَ وتی پرزند دوست انت کہ نزیکیں رشتگ اِنت ئِے ءُ ھمک

دمان وتی پرزند ءِ شَرّیں انسانے جوڑ کنگ ءِ پگر ءَ اِنت ءُ وڑ وڑیں

ازیتّاں سگّ اِیت ءُ ساٹیتّ یے، ھمے داب ءَ نبشتہ کار وتی نکان ءَ گوں

پیش بئیت ـ

دومی نیمگ ءَ اے ھبر گوشگ بوتگ کہ جدیدیت ءَ ھر کانون ءُ پالیسی ایر کتگ،

سرجم ءَ آئی ءِ پابند بیت ـ اے ھچبر نہ انت کہ دگراں گوشیت بلے وت نکنت ـ

دگراں گوشیت کہ شر بِہ بُو یا اے رَدیں کار ءَ مکن، یا وتارا ءُ وتی پگر

ءُ ھیال ءَ اسلاہ بکن ءُ پدا وت ھمے کاراں مکنت ـ اے رِد لیکہ ھم جوان

بیان کنگ بوتگ ـ

⑤ جدیدیت، علم معنی، بزاں مانا ءُ بزانت ءِ زانگ ءِ نیمگ ءَ ھم دلگوشی دنت ـ "

علم المعانی، بزاں مانا ءُ بزانتانی زانشت ـ ھمک نبشتگیں نکان ءِ بزانت

ءِ درگیج ءَ اے گالبند باز دلگوشی دنت ـ فارسی زبان ءِ یک شہنشائیں شاعر

مزرا عبدالقادر بیدل جاگہ یے گوشیت ـ

ما معنیِ مُسلسلِ زُلفِ تو خواندہ ایم ـــ ما تئ زلپانی نہ کُٹّوکیں

ماناھانی لوٹوک اَیں ــ اے بند ءِ تہءَ شعر ءِ مانا ءَ بزانت ءِ نیمگ ءَ

سک زُور دیگ بوتگ ـ اے لیکہ ءِ جوانی پدا ایش اِنت کہ وانوک ءِ مجگ ءِ

تہءَ دگہ نوک نوکیں پگر ودی کنت ءُ ھمے داب ءَ نبشتہ کار ءِ مجگ ءِ اندر

ءَ نبشتہ کنگ ءِ تاگت اِیں ھاٹیگ مان بیت ـ جدیدیت ءِ اے جملہ جوانی ھمیش

انت کہ بَیان کنگ بوت ـ

⑥ جدیدیت، ھمک نبشتگیں نکان ءَ ساپ بیان کنگ ءِ جُھد ءَ کنت، بزاں تشریح

ءُ defination ءِ نیمگءَ دلگوشی دنت ـ "

⑦ جدیدیت، بزانتانی جُھلانکی ءَ نیمگ ءَ روگ ءِ جُھد ءَ ھم کنت ــــ

دگہ ھم کانون است اَنت بلے ما داں ھمدا اُوشتارینت ءُ ھمے لیکہ آنی رِد

ءَ وتی لبزانک ءَ چاریں ءُ بیان کنیں ـ شعرانی سرا اے ھبر ءَ ھم کنیں ءُ

گیشّین اَیں کہ شعر ءِ تہءَ اے چیز جدیدیت اِنت ـ دانکہ آئندہ کس لنکُک

چِست مکن ءُ مہ گوشیت کہ اے جدیدیت چی بلایے ءُ ایشی ءَ مئے شاعری زوال

ءِ نیمگ ءَ بُرتگ  ــ

سید ھاشمی ءَ گوشتگ ـ

 " دْرتکہ اُوھنگ اِنت پہ گُل ءِ رکّاں

دل گوشے لال ءِ شمشُک ءِ تاک اِنت ـ

لال ءِ رکّانی سرا شما کہ اے دُرّاں گِندگ ءَ ئے، ھمے دُرّ ءِ تاک منی دل اِنت ـ

زاھر ءَ دل یک انسانے ءِ رکّانی سرا درنجگ نہ بیت ـ کس ءَ انگت نہ دیستگ

کہ کسے ءِ دل چَہ سینگ ءَ کشّگ بوتگ ءُ رکّانی سرا لونجان کتگ ـ

زاھر ءَ کہ اے بند ءَ بچار ئے گڑا ھچ بزانت ءُ مانا ندنت ـ ھمے جدیدیت

مارا گوشیت گوں کہ شعر ءِ زاھری لبزاں مہ چار ـ لبزانی بزانت ءُ ماناھاں

بچار ـ انچو کہ بُرزا جدیدیت ءِ ھپتمی کانون ءَ نبشتہ اَت ـ

بیا چاریں گڑا اے بند ء اندری مانا چی درکیت ـ دل ءَ را دُرّ ءِ یک تاکے

ءِ تشبیہ دیگ، پدا رکّانی سرا دْرنجگ، اِد ءَ دل ءِ نزّیکی ءِ یک کئیفیت

یے بیان کنگ بوتگ ـ مردم زاھر ءَ لنٹانی گوما رکّاں چُکّ ایت بلے شاعر ءِ

دل ءَ رکّ چکّ اِتگ اَنت ـ اے جاور دوستی ءِ نزّیگ ءُ گیش کنگ ئیگ اِنت ـ

کہ شاعرءَ دل زُرتگ ءُ دُرّ ءِ تاکے کُتگ دانکہ گل ءِ رکّاں بہ چُکّ اِیت

ـ

اگاں ھمے جملہ انچو سادہ بیان کنگ بہ بوتیں پہ درور تئ رک منا دوست بنت،

گڑا دل گوشیت کہ پکّے بگر ئِے ـ اِد ءَ گڑا تشبیہ ءُ ازمی ھبر نبوتگ اَت

ھمے ازمی ھبر ءَ ھم شعر گوش اَنت ـ شعر مارا اے ھم گوشیت گوں کہ عام گپ

ءُ شعری گپ ءِ تہءَ اے پرک اَست اَنت ـ ھمے چیز ءِ گیشّینگ ءِ یک پِہلو

ءَ تھرے ءَ جدیدیت گوش اَنت ـ آزات ھیالی ءُ روشن ھیالی ـ

دگہ بزانت اوں درکیت اگاں مردم گیشتر اے بند ءِ سرا بہ جیڑ اِیت ـ

بیا عطاشاد ءِ اے بند ءَ چاریں: -

ماہ ءِ سر بیت کہ بیت روچ ءِ تَہ "

زند ھرجاگہ ءَ بیت تھنا بیت ـ "

اے ھم ھما دروریں بندے کہ گالانی زاھر ءَ بچار ئے تہ مردم اجکّہ بیت ءُ

مجگے نہ منّ اِیت کہ زند ماہ ءِ سرا چون بیت؟ یا ھاس اے گپ کہ روچ ءِ

تَہ! بلے جدیدیت یک کانونے ءِ رِد ءَ اے داب ءَ بزانتے در کیت کہ زندگی

ھرکجا بہ بیت، تھنا بیت ـ ماہ ءِ سرا بہ بیت یا روچ ءِ تُوک ـ روچ گرمی

ءِ ھم چیدگے ـ یا ھرھما جاگہ کہ گرم بہ بیت ـ انچو کہ زمین بزاں earth

اِنت، ماہ اِنت، ھمے داب ءَ روچ اِنت ـ زمین سرا انسان زندگی کت کنت، ماہ

ءُ روچ سائنسی رُو ءُ زانت ءِ رِد ءَ ھم یک سیّارہ یے ـ ماہ ءُ روچ یک

علامتے ءِ رِد ءَ کارمرز کنگ بوتگ ـ ماہ ھما جاگہ، علاقہ یا ھنکین کہ آ

اُود ءَ موسم سردی بہ بیت ـ ھمے داب ءَ روچ، بزاں انچیں ھنکین کہ آ اُود

ءَ موسم ءُ ھَوا گَرم بہ بیت ـ گرم ءُ سردیں علاقہ آں تُری انسان زندگی

بہ کنت، پدا ھم تھنا بیت ـ انسان ھمے وڑ اِنت ـ کجام ھم جھانے ءَ بہ بیت،

وتی تب ءِ ھمراھے نہ رسیت ئِے ـ تھنا کہ تھنا بیت ـ زندگ اِنت ھم تھنا

اِنت، مِر اِیت ھم تھنا بیت ـ ھرجاگہ ءَ بہ بیت، تھنا بیت ـ

مارا سید ھاشمی ءُ عطاشاد ءِ گورا ھمے ھریک بندے ءَ چہ دومی بند وشتر ءُ

توانا تر دست کپ اِیت ـ اے داں ھمدا بس اَنت ـ دیمترا روئیں ـ

بیا نوکیں زمانگ ءَ ھم چاریں ـ منیر مومن ءَ گوشتگ: -

جھان ءِ رنگ تئ زیبائی ءِ درا اُوشت اَنت ـ

بہ باتاں تیوگ ءَ چمّے ترا بچاراں من  ـ

چارگ ءِ اے ھدّ ءَ پیش کنگ کہ وتی سرجمیں وجود ءَ را چمّے بکنت ـ دانکہ

شرتر ءُ نزّیک تر چارگ بہ بیت ـ چارگ ءِ سرجمیں دلگوشی دیگ بہ بیت ـ

زیبائی ءِ کئیفیت ھمے داب ءَ اِنت کہ دراھیں جھان ءِ رنگ اتکگ ءُ تئ

زیبائی ءِ درا اُوشتاتگ اَنت ـ تھما دوئیں چمّاں گوں چارگ ءَ مردم یکیم

نہ بیت ـ بائد اِنت کہ اے سھت ءَ مردم سرجمیں چمّے بہ بیت ءُ آئی ءِ

زیبائی ءَ بچاریت ـ

چارگ ءِ اے کئیفیت ءِ بیان کنگ ءَ سد آفرین اِنت ـ

منظور بسمل ءَ ھم گوشتگ: -

تو چونیں دوستے ئے ھمساھگے ئے دردوارے ئے ـ

تئی پیشگاہ ءِ درچک ءِ ساھگ ءَ ھم پہ من کُنٹگ پِر ـ

اگاں اے بند ھبر چو گوشگ بوتیں، تو نہ گوش ئے دوستے ئے ـ دوست مردم ءَ

کدی ھم تاوان یا نُقصان دنت؟ یک دوستے وتی دوست ءَ سارتیں جاھے ءَ نادین

اِیت ـ نا کہ انچیں جاگھے ءَ کہ آ اُود ءَ درچک ءِ ساھگ ءَ کنٹگ چیر گیج

بہ بیت ـ

شعر ءِ ازم ءِ جوانی ھمیش اِنت کہ نوکیں دابے ءَ گوشگ بہ بیت ـ ساھگ ءَ

کنٹگ وَ پر نہ بیت ـ اے ھبر ءَ ھمک کس زانت ـ اے شعر ءِ بزانت ھمے داب ءَ

دراھگ ءَ اِنت ـ

ما ھروھد ءَ چو کتگ کہ یک بندے آورتگ ءُ گوشتگ کہ اے چیز جدیدیت نہ اِنت

ـ بس ـ وتئ ھبر داں ھمدا داشتگ ـ نا دگہ ھبر کتگ ـ نا دگہ باوستے ـ ءُ

مردماں پدا انچو لیکگ اِتگ ھم ـ کہ پلاں مزنیں شاعر ءَ چو گوشتگ گڑا گپ

ھلاس ـ

بلے اِد ما دگہ ھبرے ھم گیشّینگ لوٹیں ـ مئے بلوچی فکرانی تہءَ اے ھبر ھم

نشتگ کہ پلاں شاعر چہ پلانی ءَ مستر اِنت ـ پلانی سکیں مزنیں شاعرے ـ نوں

اگاں تو جُستے بکن ئے کہ بابا چہ پئیم مزن اِنت گڑا جواب ھچ نیست ـ تھنا

ھمے فکر کُتگے کہ مردمے پجّہ کار اَنت، پمشکہ مزنیں شاعرے ـ مزنی ءِ سبب

ءَ انگت نزانت ـ ما اے چیز ءَ رَد کنیں ءُ اے گوشیں کہ کجام شاعر ءِ پگر،

ھیال ءُ شعر پُھتہ اَنت ـ کس چہ کس ءَ نئیکہ مستر ءُ نئیکہ کستر اِنت ـ

ھمک شاعر وتی اھد ءِ نمائندگی ءَ کنت ـ نوں سیدھاشمی ءَ وتی چمانی گوما

وتی جھان دیستگ ءُ پھتہ اِیں مجگے ءِ گوما گوشتگے  ـ عطاشاد انچش ـ منیر

مومن ھم گوشگ ءَ اِنت ءُ منظور بسمل ھم ـ یک دراجیں لڑے مارا بھتریں

شاعرانی گِندگ ءَ کئیت کہ ھرکس وتی جاگہ ءَ پھتہ اِیں پگراں گوں شعر ساچگ

ءَ اِنت ـ